Even terug naar het glas, is het nu half vol of half leeg? Mensen met een positieve gedachte zullen zeggen het is half vol, mensen met een negatieve gedachte zullen zeggen het is half leeg. Maar wat nu als er mensen zijn die zeggen het is vol; namelijk half gevuld met water en de andere helft met lucht. Hoe noemen we die mensen? Superoptimisten, naïevelingen, dromers of gewoon raar?

Perceptie
Perceptie, de manier waarop we naar de wereld kijken is een bijzonder fenomeen. Misschien heeft u het bijgevoegde plaatje wel eens gezien of misschien is het nieuw voor u. De alom gestelde vraag is; hoe oud is de vrouw die u in het plaatje ziet.

Ziet u de jonge mondaine vrouw die zelfbewust (dat is mijn perceptie) de wereld in kijkt of de oude vrouw met een karrevracht aan levenservaring (ook weer mijn perceptie). U zult zich misschien afvragen waarom dat zo belangrijk is.  Ik zal het u uitleggen. Het is belangrijk omdat het de start is van een dagelijks voorkomend en bepalend proces. Er gebeurt iets en u neemt het als het waar (?) door de ogen van de camera, in dit geval uw eigen ogen, oren of enig ander zintuig. Op basis van uw perceptie vindt er een interpretatie plaats van de betekenis; een waarde oordeel. Daaruit volgt het trekken van conclusies en uw emotionele en meestal ook fysieke reactie. Die gebaseerd zijn op uw overtuiging. En uiteindelijk neemt u actie….of niet.

Wat ik meemaakte
Een voorbeeld ter illustratie. Afgelopen zaterdagavond zat ik op het terras te genieten van een heerlijke gin-tonic. Er komt een prachtige dame naar buiten, leeftijd eind 20 en ze gaat zitten aan het tafeltje naast mij; mijn beeld ( oog van de camera): een vrouw, bellend met een mobieltje in de ene hand, sigaretten in de andere, heel stijlvol gekleed, zichtbaar niet goedkoop, prachtige lange zwarte haren en zeer nadrukkelijk aanwezig. Vervolgens brengt de ober haar een glas wijn dat ze blijkbaar binnen had achtergelaten.. Voordat hij de kans krijgt om weg te lopen onderbreekt ze kort haar telefoongesprek met de woorden: “Jongeman (hij was minstens net zo oud als zij), breng me nog een bruisend watertje en een schone asbak en misschien kunnen die heaters iets zachter (lager?).” Om vervolgens haar conversatie weer te hervatten. Naast haar zittende kon ik de reacties van de bezoekers prachtig waarnemen. Laat ik zeggen dat er weinig waren die een positieve perceptie hadden. Grappig is dan om te zien dat er vooral bij de mannelijke bezoekers (ongeacht of ze nu alleen, met eigen partner of met vrienden op stap zijn) een soort dualisme ontstaat. Wisselend van “wat een kapsoneswijf” tot “ze ziet er wel verschrikkelijk goed uit”. Haar gedrag op het terras verandert het eerste uur niet terwijl het inmiddels al na elven is. Druk bellend, rokend als een schoorsteen, net iets te hard pratend en na haar derde glas wijn een martini met passievruchten besteld te hebben, bergt ze haar telefoon op, haalt een tweede pakje sigaretten tevoorschijn en kijkt om zich heen met een blik van “is er iets?” Ik vang haar blik en vraag waarmee ze zo druk is op een zaterdagavond. Er ontstaat vervolgens een fantastisch gesprek met een jonge (ze was 26 jaar) vrouw met Marokkaanse roots. Geboren en getogen in Breda en ouders die afkomstig zijn uit Casablanca. Ze vertelt over haar jeugd; als enig donker meisje op een volledig ‘witte’ school. Opgegroeid in één van de betere wijken van Breda omdat haar ouders zich dat konden permitteren. Hoe ze heeft moeten vechten om zich staande te houden en hoe jaloers ze was op haar neefjes en nichtjes die opgroeiden in de Marokkaanse gemeenschap van Rotterdam en haar voor de gek hielden omdat ze dialect loos sprak. Terwijl ze doorratelde nodigde ze me uit bij haar aan tafel, een uitnodiging die ik als 62-jarige man graag accepteerde. En u raadt het al: ik voelde de blikken van de andere bezoekers op het terras. Ze vertelde hoe ze na het atheneum in de mode terecht is gekomen, eerst op de Leidsestraat en daarna op de P.C. Hooftstraat (Amsterdam toch neem ik aan? John). Om uiteindelijk als stijl-adviseuse haar werk vanuit Breda over heel de wereld uit te voeren. Ze was zichtbaar trots op wat ze had bereikt. Ze was trots op haar ouders die haar de ruimte hadden gegeven om haar kansen te grijpen en te doen wat haar passie is. Vervolgens bood ze mij haar hulp aan: ze wilde weten wat ik deed, welke mensen voor mij interessant zijn om te kennen, of ik al een goede kapper had, kledingzaken en restaurants waar ik zeker haar naam moest noemen omdat ik dan een betere bediening kreeg en minder hoefde te betalen. Het gesprek ging over het geloof, hoe zij haar geloof omarmt maar wel de nuance van het tijdsbeeld wil zien, zich realiserende dat de Koran én de Bijbel duizenden jaren geleden geschreven zijn. De ober vroeg of we onze glazen wilde legen en het terras wilden verlaten want het was inmiddels zondagochtend 2 uur geworden. Ze pakte haar creditkaart en vroeg de rekening waarop ik als een gentleman aanbood om te betalen. Haar felle donkere ogen keken me aan: “Ik ben Nederlandse maar met Marokkaanse roots, die verloochen ik nooit, ik heb je uitgenodigd aan mijn tafel en dan betaal ik ook.” Ze zei het heel vriendelijk maar ook onverbiddelijk. Ze gaf me haar visitekaartje en zei: “Als ik ooit iets voor je kan doen, bel me, en dank je wel voor het geweldige gesprek, normaal komt er nooit iemand bij mij aan tafel zitten.” Draaide vervolgens  om en verdween met haar wapperende haren in de nacht. Terwijl ik naar huis fietste dacht ik na over deze bijzondere ontmoeting met een jonge vrouw die aan het begin van haar carrière staat en de wereld een stukje mooier wil maken. Op haar manier. Ik dacht aan het beeld dat ze van zichzelf schept door zich zo te gedragen op een terras en de perceptie die mensen daardoor krijgen. Maar wie doet het dan fout? Zij door zichzelf te zijn of de rest van de wereld door zo (ver)oordelend te zijn? Om 2.30 uur kreeg ik een appje, of ik veilig thuis was gekomen en bedankte ze me nogmaals voor het gesprek, over vier uurtjes vertrok ze naar Spanje dus ze ging nog snel even slapen.

Wat leren we ervan
Perceptie, de manier waarop we de wereld bekijken door een andere bril dan andere, met het risico dat we te snel oordelen en kansen missen die we eigenlijk niet willen missen. Ik schrijf dit stuk nu omdat ik vanmorgen werd gebeld door een ondernemer, hij had mijn telefoonnummer van mijn gesprekspartner van zaterdagavond en was onder de indruk van wat ze over mij en mijn werkzaamheden als trainer/coach had verteld. Hij wilde graag een afspraak met me maken.

Oordeel niet te snel.

Auteur Pieter Willemse is Trainer Coach bij Kenneth Smit.